FIP bij de kat

Wat is FIP?

FIP (Feline Infectieuze Peritonitis) is een virusinfectie bij de kat die wordt veroorzaakt door een gemuteerde versie van het coronavirus. Het virus veroorzaakt een buikvliesontsteking. Het coronavirus komt veel voor en veroorzaakt vaak een ontsteking van de bovenste luchtwegen en/of het maagdarmkanaal. Het coronavirus komt bij veel dieren voor en is bij de mens de meest voorkomende oorzaak van een verkoudheid. Coronavirussen die katten kunnen infecteren heten Feline Coronavirussen. De meeste katten worden in hun leven zeker een keer geïnfecteerd met dit virus. Meestal veroorzaken de virussen geen problemen, op zijn hoogst lichte diarree. Het coronavirus die FIP veroorzaakt is gemuteerd in de kat zelf en is ontstaan uit een, in eerste instantie onschuldig coronavirus. Niet alle katten die besmet zijn met een coronavirus ontwikkelen ook het FIP virus. Waarom sommige katten wel FIP ontwikkelen is nog steeds niet volledig opgehelderd. In tegenstelling tot het normale coronavirus, kan het FIP virus zich niet goed vermeerderen in het maagdarmkanaal. Het FIP virus vermeerderd zich in de witte bloedcellen van de kat, wat er voor zorgt dat de afweer van de kat afneemt. Wanneer de weerstand van de kat hoog genoeg is, kan het zijn dat de kat er eerst nog niet ziek van wordt en het virus onderdrukt. Wanneer de afweer afneemt, door bijvoorbeeld stress, kan de kat FIP verschijnselen krijgen. 90% van de katten met FIP zijn jonger dan 1 jaar. Er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van het muteren van het coronavirus. Er wordt gedacht dat sommige rassen en families gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van het FIP virus. Katten die met meerdere katten worden gehuisvest (cattery) komen veel meer in aanraking met het coronavirus en hebben kans dat het virus muteert tot het FIP virus.

Symptomen

Het FIP virus kan zich uiten in twee vormen:

Acute (natte) vorm: Hierbij hoopt zich veel vocht op in de buik- en/of borstholte.

• Benauwdheid (vocht in de borstholte)
• Vermagering
• Geelzucht
• Sloom
• Vocht in de buikholte (peritonitis->buikvliesontsteking)
• Koorts

Chronische (droge) vorm: Kenmerkend zijn neurologische klachten door ontstekingen in de hersenen.

• Incoördinatie (dronken lopen)
• Epilepsie
• Slecht zien (ontstekingen van de iris/uveïtis)
• Omvallen
• Koorts

Diagnose

De diagnose is lastig te stellen. Naast bovengenoemde symptomen kan er een bloedonderzoek gedaan worden, maar een definitieve diagnose kan naar aanleiding van de bloeduitslag niet gemaakt worden. Het blijft dan vaak bij een sterke verdenking. Een definitieve diagnose kunnen we helaas pas stellen als de kat al klachten heeft, bijvoorbeeld als de kat vrij vocht in de buik heeft. Dit vocht is helder geel en “draden trekkend” en geeft een sterke verdenking op FIP. Dit vocht kan opgestuurd worden naar een laboratorium waar ze een PCR kunnen uitvoeren. Een hoge/positieve uitslag is bewijzend voor FIP. Een lage/negatieve uitslag sluit een FIP infectie helaas niet uit. Vaak stelt de dierenarts de een definitieve diagnose na het overlijden van de kat door middel van biopten van ontstoken organen (nieren, milt, lymfeknopen en het peritoneum) en eventuele vrije vocht in borst of buikholte.

Prognose

Als de kat klinische verschijnselen heeft van FIP is de kat niet meer te genezen. De meeste katten overlijden snel na de verdenking op een besmetting met het FIP virus. Dit omdat de meeste katten met ernstige klachten komen, zoals: benauwdheid, hoge koorts en anorexie. Deze klachten zijn vaak zeer slecht te behandelen. Soms geven we ontstekingsremmers, antibiotica en pijnstilling om soms tijdelijke verlichting te geven, maar in de meeste gevallen worden besmette katten geëuthanaseerd.

Preventief

Bestrijding van het coronavirus verkleint de kans op FIP infecties. Het coronavirus verspreidt zich via ontlasting. Dus een goede hygiëne verkleint de kans op een corona besmetting. Er bestaat een vaccin tegen FIP, de werking is alleen niet bewezen en wordt in Nederland bijna niet gebruikt.

Nieuwe behandeling FIP in 2023

Tot voor kort was er geen behandeling mogelijk voor FIP. Katten die dus een actieve besmetting met FIP hadden overleefde de infectie meestal niet. Sinds 2019 is er een studie gedaan met de behandeling van FIP. Het middel GS-441524 genas een groot deel van de besmette katten en dat is super goed nieuws voor veel katten die vroeger dus een doodvonnis kregen.

Omdat het middel tot voor kort niet op de markt was in Nederland en dus door ons als dierenarts niet gebruikt kon worden, is er via allerlei wegen een run op dit middel gekomen. Voor ons als dierenarts een lastige keus omdat het een humaan middel betreft en we gebonden zijn aan wetten en regels. Gelukkig zal binnenkort de faculteit diergeneeskunde het middel zo wel in injectie als de orale vorm zelf gaan produceren. En dus kan een kat met FIP nu ook legaal in Nederland behandelt worden.

De kosten zijn helaas nog hoog. De medicatie komt op een €1.000,- tot €1.500,- Maar ook de behandeling en zorg door de faculteit komt op een vergelijkbaar bedrag. De totale behandeling kost dus al snel een paar duizend euro.  De duur van de behandeling is 12 weken waarbij bij ernstige varianten eerst met injecties en daarna met orale medicatie gestart wordt.